'Spider-Man heeft veel gemeen met Aristoteles'
Veel stripliefhebbers zullen het misschien herkennen: je favoriete personage wordt een way of life. Journalist Michael Minneboo heeft dat met Spider-Man, en hij schreef er een boek over: Mijn vriend Spider-Man. Oftewel: wat doet 'fan zijn' met je?
'Je beleeft het in je hoofd en je voelt het in je hart', zegt Minneboo met gevoel voor poëzie bij BNR Nieuwsradio. 'Het is een parasociale relatie: Spider-Man weet niet dat ik besta, maar ik weet wel dat hij bestaat.' De superheld met de eigenschappen van een spin heeft zijn leven richting gegeven. 'Ik ben naar New York afgereisd op zoek naar locaties uit de strip. Maar Spider-Man is ook een bron van troost geweest. Gebroken harten, moeite om de huur te betalen, het overkomt hem ook. Toen ik jong was, was hij als een grote broer. En op een gegeven moment raakten we op dezelfde leeftijd en werd het een goede vriend. Ik heb echt veel aan Spider-Man gehad in mijn leven.'
Wat betekent het om zo fan te zijn van iemand, of het nou een fictief personage is of niet? Dat zoekt Minneboo uit in zijn boek. Hij spreekt daarvoor met specialisten zoals filosoof Ad Verbruggen of rouwdeskundige Daan Westerink. Want ook in de verhalen van Spider-Man gaan mensen dood. 'Als mensen dood gaan in de strip, helpt dat om je er bewust van te worden dat je zelf een keer gaat sterven, en dat mensen in je naaste omgeving een keer gaan sterven. Je kunt aan de held zien hoe hij daarmee om gaat. Dat hij verdriet heeft en er kapot aan gaat, maar ook weer opstaat en verder gaat met leven.'
Lees ook: Rel door geheime boodschap in X-Men
Fandom heeft wat dat betreft misschien wel wat weg van religie. 'Figuren als Jezus of Mohammed kunnen ook inspirerend zijn voor degene die ze volgen', zegt Minneboo. Volgens filosoof Ad Verbrugge heeft Spider-Man zelfs veel gemeen met de Griekse wijsgeer Aristoteles. 'Het zijn allebei mensen die een speciale gave hebben en daardoor een plicht hebben om daar naar de gemeenschap iets mee te doen. En jij en ik hebben ook een taak om de gemeenschap te helpen.'
Spider-Man of Amy Winehouse?
Fan zijn is vooral heel persoonlijk, je hoeft geen fan te zijn van Spider-Man om te voelen wat Michael Minneboo voelt. 'Je kunt het ook hebben bij Amy Winehouse, dat werkt hetzelfde. Dat je een rouwproces doorgaat en dat je dat leert accepteren. Fans van Bruce Springsteen halen dan weer veel troost uit de persoon Springsteen, of uit zijn songteksten. En David Bowie-fans weten dat hij een carrière had met ups en downs. Dat helpt als je zelf in de put zit.'
Superhelden zoals Spider-Man zijn van oudsher een typisch Amerikaans fenomeen. Zouden ze ook kunnen bestaan in een Nederlandse context? Volgens de Amerikaanse Nederlander Dan Hassler-Forest niet. 'De Nederlandse volksaard is zo dat je je kop niet boven het maaiveld mag uitsteken', zegt Minneboo. 'In Amerika moet je het juist laten zien als je talent hebt. If you have it, flaunt it. In Nederland is dat not done.'
Een superheld in een Nederlandse situatie wordt dan ook al gauw een parodie, zoals Gutsman van Erik Kriek. 'Als er een Nederlandse superheld moet zijn, dan wordt het Polderman. 'Ik denk dat de kabinetsformatie wel een Polderman kan gebruiken', lacht Minneboo. 'Wat mij betreft mogen de politici ook wel eens een Spider-Man-strip lezen.'