Journalistieke strips

Luister hier (de korte) BLT Trendwatch van 29 september 2014 terug:

Je kan als journalist een artikel schrijven of een mooie reportage maken voor radio of tv, maar je kunt je verhaal ook vertellen in een stripverhaal. Het geeft de mogelijkheid om verhalen op een totaal andere manier te vertellen of in beeld te brengen. Iemand die daar groot mee geworden is, is de Amerikaanse striptekenaar/journalist Joe Sacco. Hij maakte strips over zijn werk als journalist in de Joegaslavië-oorlog en op de Gazastrook. Dat gaat over conflicten uit de jaren 90, maar er gebeurt nu natuurlijk ook genoeg in de wereld om strips over te maken.

Een strip in de lijn van Sacco, over actuele conflicten én van Nederlandstalige bodem is De Gierenclub van tekenaar Caryl Strzelecki en VRT-journalist Rudy Vranckx. Het thema is de Arabische Lente. Vranckx is als journalist overal bij geweest: Tunesië, Egypte, Libië, Syrië. Steeds heeft hij de opstand opgezocht, soms met gevaar voor eigen leven. In het stripverhaal vertelt de journalist als het ware wat hij heeft meegemaakt aan de tekenaar. Het levert een rauw en beklemmend beeld op van de Arabische Lente, met details die vaak in de krant of op tv verborgen blijven.

Indrukwekkend is het fragment over een man in de Syrische stad Aleppo. Hij woont vlakbij een rivier, een rivier waar elke dag lichamen aanspoelen. Gemartelde mannen, met de handen op de rug gebonden. De man maakt foto's van de lichamen, bewaart haarlokken, zodat men later -als het regime gevallen is- de lichamen kan identificeren. Elke dag komen tientallen inwoners van Aleppo naar hem toe om te vragen of hij misschien een familielid heeft opgevist.

De titel De Gierenclub komt van de naam die de journalisten zichzelf gegeven hebben. Want ze komen als gieren af op bloed en ellende. Ze zien elkaar telkens weer bij conflicten in verschillende landen zoals Somalië, Afghanistan, Libië, Syrië. 's Avonds drinken ze een biertje in het hotel, de andere dag komen ze elkaar tegen in de ellende.

Het verhaal achter de titel geeft meteen aan waarom een stripverhaal iets toevoegt aan het journalistieke spectrum. De werkelijkheid kan in elk gruwelijk detail omschreven en in beeld gebracht worden, en daarnaast kan de journalist zijn persoonlijke verhaal kwijt. Hij kan vertellen hoe hij het ervaart en wat hij zelf doormaakt. Als Rudy Vranckx nog niet genoeg heeft van alle ellende en zich met dezelfde gedrevenheid in bijvoorbeeld Oekraïne stort, dan verdient dit verhaal zeker een vervolg.